Марий Элыште марий елко 90-шо ийла годсек эртаралтеш. Ончычшо тудо ола кӱкшытыштӧ лийын, марий туныктышо, меръеҥ-влакын тыршымыштлан кӧра Йошкар-Олаште, Волжск олаште йоча-влакым чумырен. Марий тӱвыра рӱдер шочмо годсек, 1999 ий гыч, тудо республик кӱкшытыштӧ эрта.
Пайрем 21 декабрьыште Республикысе курчак театрыште Марий елко Марий Эл Республик Вуйлатыше Ю.В. Зайцевын темлымыж почеш эртаралтын. 13 район да ныл ола гыч 200 утла йочам «У ий йомак» лӱман пайремыш чумырымо. Нуным Тӱвыра, савыктыш да калык-влакын пашашт шотышто министрын алмаштышыже Игорь Садовин, Марий тӱвыра рӱдерын вуйлатышыжын пашажым жаплан шуктышо Василий Петров саламленыт, поро тыланымашым ойленыт.
Йоча-влак туныктышышт, ача-авашт дене пырля толыныт. Марий елкыш логалаш икшыве-влаклан тунеммаштат, школ, район але республик кӱкшытыштӧ эртаралтше мероприятийлаште, таҥасымашлаште пеҥгыде шинчымашым, чулымлыкым ончыкташ кӱлын. Тидын годымак марий йылмым палыман! Теве Оршанке кыдалаш школын визымше классыште тунемше Артемий Окунев гармоньым устан шокта, тӱрлӧ мероприятийлаште чолган ушна. Марий Турек район Сысоево кыдалаш школын тунемшыже Ефросиния Якимова Марий тӱвыра рӱдерын кажне гаяк конкурсышкыжо ушна, сеҥыше радамыш логалеш, марий елкыш кумшо гана толеш.
У ий пайремыште театрализоватлыме представлений эртен. Икшыве-влакым Йӱштӧ кугыза ден Лумӱдыр, йомакысе персонаж-влак вашлийыныт, марий модышым эртареныт, туштымат пырля туштеныт. Марий тӱвыра рӱдерын «Падыраш», «Юкече» йоча коллективше-влак дене пырля муралтеныт, кушталтеныт.
Пайрем кышкарыште У ий вашеш увертарыме «Колышт, Йӱштӧ Кугызай…» почеламутым лудмо, специальный сарзе операцийыште улшо-влакым «У ий дене» видеосаламлымаш, «Йӱштӧ Кугызалан серыш» онлайн-конкурс-влакым иктешлыме, сеҥыше-влакым саламлыме.
Республикысе курчак театрын артистше-влак марий елкын самырык унаже-влаклан С. Аксаковын йомакше почеш «Аленький цветочек» спектакльжым ончыктеныт. Йӱштӧ кочай ден Лум ӱдырын шере пӧлекым кажне икшывылан кучыктымо.
Палемдыман, йоча мероприятий «Марий Эл Республикын 2013-2025 ийлан кугыжаныш национальный политикыже» Марий Элын кугыжаныш программе кышкарыште эртарыме.