Марий Элыште Марий тиште кечым кумдан паледмденыт

10 декабрьыште Марий Элыште да марий-влакын илыме регионлаште Марий тиште кечым палемдыме. Тудо М. Шкетан лӱмеш Марий драме театрыште эртен. Историйым ончалаш гын, кугыжаныш пайрем семын 1998 ий гыч палемдаш тӱҥалме. Тений Марий тиште кечымӱҥ тиде кӱкшытышт эртарымылан 25 ий темын.

Мо дене тенийсе пайремна шерге ыле? Марий калыкнам пайремна дене Москва ола саламлен. «Российысе калык-влакын пӧрт» федерал учрежедний вуйлатыше Анна Полежаева, Российысе финн-угор калык-влак ассициацийым вуйлатыше Петр Тултаев саламлымашым колтеныт. Тыгак Марий Эл вуйлатыше Юрий Зайцев саламлымашым пайремын торжественный ужашыште Марий Эл Виктерын вуйлатышын икымше алмаштышыже Михаил Васютин лудын.

Пайремыш погынышо калыкым Марий Эл Республикын Тӱвыра, печать да калык-влакын паша шотышто министржын алмаштышыже Игорь Садовин, Туныктыш да шанче министр Лариса Ревуцкая саламленыт.

Марий кугыжаныш университетын калыкле тӱвыра да тӱвыра кокласе кыл институтшын директоржо Родион Чузаев «Марла чын возена» 11 Тӱшка марий диктантым иктешлен, сеҥыше-влакым палемден коден. Тений Тӱнямбал акцийыш 3000 утла еҥ ушнен, Российысе лу утла регион ден олалаште илыше марий-влак ушненыт, эсогыл Камчаткыште илыше марий-влак диктантым сереныт.

Марий сӱретче, Российын сулло художникше Иван Ямбердов «Тамга – марий тиштын тӱҥалтышыже» усталык тӱэмыште шке тӱня философийжылан эҥертен, кугезына-влакын тамга гоч шке шамым почын пуымыштым аклен ойлен, знак-влакын значенийыштым умылтарен.

Тамга, илен-толын, марий тӱрыш возын. Тӱрым калыкын поэзийже манаш лиеш. Тушан тукым вожын мастарлыкше, тӱня умылымашым пален моштымыжо возалтын. Районла гыч толшо южо еҥже «Мый тыгай тӱрым тӱрлем, тудо мом ончыкта, кузе лудман?» — йодышым пуэн. Тудым «Марий тӱрым лудына» этноурокышто кидмастар, «Марий тӱр» мер ушемым вуйлатыше Ираида Степанова рашемден.. А тӱрлаш тунемаш шонышыжо моткоч шукын лийыныт. Звениговысо калык мастар пӧртын пашаеҥышт-влакын эртарыме усталык тӱэмыште тӱрлымӧ кидпашалан тунемыныт.

Тиде жапыште театрын зрительный залыште «О, мӱкшава гай ныжыл шочмо йылме…» почеламутым лудмо конкурс эртен. Тудо кок тур дене эртен. Онлайн-конкурсыш 450 утла видеопаша пурен. Тушеч 27 конкурсантын пашажым сайлан шотлен, пайремыш сцене гоч лудаш ӱжмӧ. Тӱрлӧ ийготан йоча да студент-влак кокла гыч эн сайын лудшо-влакым суапландарыме. Конкурсым эртарен колтымаште республикысе мӱкшызӧ-влакын «Марий отар» мер ушемышт да «Шернурысо сыр завод» иземдыме ответственностян обществе полшеныт.

Марий тиштым пайремлымаште кугу надырым В. Васильев лӱмеш Йылмым, сылнымутым да историйым шымлыше институт, «Кугарня» ден «Ямде лий» газет редакций-влак, Республикысе шочмо йылмым туныктышо-влакын ассоциацийышт, Писатель ушем пыштеныт. С. Чавайн лӱмеш Калыкле книгагудо, «Марий Элысе тунемме книга» ончерым почын, 20 курым 20-шо ийла гыч таче кече марте марий йылме дене лукмо туныктымо да тунемме учебник-влак дене палдарен.

Икманаш, кугыжаныш пайремыште марий тиштынан вияҥме корныжым тамга гыч тӱналын тачысе корно марте 12 мероприятий гоч почын пуымо. «Кажне семыште усташочмо йылмына» концерт пайремым иктешлен.